Στηρίζει πραγματικά η Συνοχή τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες;

Η πολιτική συνοχής χρηματοδοτεί χιλιάδες projects που στηρίζουν απασχόληση, κοινωνικές δομές, ισότητα, εκπαίδευση, δια βίου μάθηση, ενίσχυση ευάλωτων ομάδων. Μόνο για την περίοδο 2021-2027, οι επενδύσεις της συνοχής αναμένεται να δημιουργήσουν 1,3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ε.Ε.. Στόχος είναι το 80% του πληθυσμού να είναι οικονομικά ενεργό, το 61% των ενηλίκων να συμμετέχει σε προγράμματα δια βίου μάθησης, και 10.000 λιγότεροι άνθρωποι να βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας.​

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+) είναι η κεντρική δεξαμενή αυτών των επενδύσεων. Χρηματοδοτεί προγράμματα για την κοινωνική επανένταξη, τη φροντίδα ευάλωτων ομάδων, τη στήριξη προσφύγων, την κοινωνική επιχειρηματικότητα, και προγράμματα για γυναίκες που επιστρέφουν στην αγορά εργασίας ή νέους που αποκτούν πρώτα επαγγελματικά εφόδια.​

Η Κυπριακή πραγματικότητα

Στην Κύπρο, το ΕΚΤ+ διαθέτει €222,2 εκατομμύρια για την περίοδο 2021-2027. Από αυτά, €400+ εκατομμύρια του συνολικού προϋπολογισμού «ΘΑλΕΙΑ» κατευθύνονται σε απασχόληση, εκπαίδευση, καταπολέμηση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.​

Τα πιο σημαντικά έργα που αλλάζουν καθημερινότητες περιλαμβάνουν:

Επιδότηση φροντίδας παιδιών έως 4 Ετών: Με προϋπολογισμό €73 εκατομμύρια, το πρόγραμμα, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο 2022, παρέχει άμεση οικονομική στήριξη στους γονείς για την κάλυψη του κόστους παιδικών σταθμών. Το πρόγραμμα έχει πολλαπλά οφέλη: αυξάνει την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας, μειώνει τον κίνδυνο παιδικής φτώχειας, διευκολύνει την επιστροφή των γυναικών στην αγορά εργασίας, και συμβάλλει στην καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας στον τομέα φροντίδας παιδιών. Ήδη, η Κύπρος υπερβαίνει τους στόχους της Βαρκελώνης για 33% κάλυψη παιδιών έως 3 ετών.​

Παροχή πρωινού σε ευάλωτους μαθητές: €22 εκατομμύρια για δωρεάν πρωινό σε μαθητές από ευπαθείς οικογένειες, μέρος της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για το Παιδί. Το πρόγραμμα διασφαλίζει ότι κανένα παιδί δεν πηγαίνει στο σχολείο πεινασμένο.​

Δράσεις σχολικής και κοινωνικής ένταξης+ (ΔΡΑ.Σ.Ε.+): €60 εκατομμύρια για αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος με στοχευμένες παρεμβάσεις σε σχολεία, υποστήριξη μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες, και πρόληψη πρόωρης εγκατάλειψης.​

Παροχή υπηρεσιών οικιακής φροντίδας για άτομα με αναπηρία: €8 εκατομμύρια για υπηρεσίες φροντίδας στο σπίτι, επιτρέποντας σε άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα.​

Δίκτυο δομών ανεξάρτητης διαβίωσης για άτομα με αναπηρία: €22 εκατομμύρια για τη δημιουργία υπηρεσιών στην κοινότητα που ενισχύουν την αυτονομία.​

Αναδιάρθρωση υπηρεσιών κοινωνικής ευημερίας: Επένδυση για τον εκσυγχρονισμό των κοινωνικών υπηρεσιών, βελτιώνοντας την ποιότητα και την προσβασιμότητα.​

Προγράμματα για νέους ΝΕΕΤ: €5 εκατομμύρια για κατάρτιση και €3 εκατομμύρια για καθοδήγηση νέων 15-29 ετών που δεν βρίσκονται σε εκπαίδευση, απασχόληση ή κατάρτιση.​

Οι προκλήσεις παραμένουν

Όμως, παρά τους πόρους και τους μηχανισμούς που αναπτύσσονται τα προβληματα παραμένουν. Συχνά η απορρόφηση των προγραμμάτων είναι αργή ή η ενημέρωση φτάνει με μεγάλη καθυστέρηση στο χωριό και τον πολίτη που το 'χει πραγματικά ανάγκη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Κοινοβούλιο έχουν αναγνωρίσει ότι εκεί που λείπουν συνεργασίες τοπικών αρχών-οργανώσεων-πολιτών, τα έργα "μένουν στη μέση", ενώ τα πολλά κωλύματα δύσκολα αποφεύγονται χωρίς λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη απλότητα.​

Τι Αλλάζει Πραγματικά

Τα έργα του κοινωνικού ταμείου έχουν τον πιο άμεσο αντίκτυπο, καθώς αλλάζουν στοχευμένα τη ζωές όσων έχουν ανάγκη: Μια μητέρα στη Λάρνακα που επιστρέφει στην εργασία επειδή μπορεί πλέον να αντέξει οικονομικά τον παιδικό σταθμό. Ένας μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες που λαμβάνει εξειδικευμένη στήριξη μέσω του ΔΡΑ.Σ.Ε.+. Μια ηλικιωμένη με αναπηρία που μπορεί να παραμείνει στο σπίτι της με υπηρεσίες οικιακής φροντίδας. Ένας νέος ΝΕΕΤ που βρίσκει την πρώτη του εργασία μετά από κατάρτιση.

Ό,τι πέτυχε η πολιτική συνοχής στην κοινωνική ένταξη δείχνει ότι όταν ανοίγονται δρόμοι συμμετοχής, η Ευρώπη κάνει πράξη το "κανείς μόνος του". Γιατί πρέπει να θυμόμαστε ότι κάποια στιγμή είμαστε όλοι ευάλωτοι – κι όλοι μπορούμε να στηρίξουμε και να στηριχτούμε αν το πλαίσιο είναι σωστό.