Η Τοπική Αυτοδιοίκηση εγγυάται τη σύνδεση της Συνοχής με τους πολίτες

Η επιστροφή των ευρωπαϊκών κονδυλίων στην τοπική κοινωνία δεν είναι ευχή αλλά υποχρέωση: η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αναλάβει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της Πολιτικής Συνοχής.

Με ποσοστό εμπιστοσύνης 58,6% από τους πολίτες—το υψηλότερο μεταξύ όλων των θεσμών—οι δήμοι διαθέτουν την κοινωνική νομιμοποίηση και τη γνώση των τοπικών αναγκών για να γεφυρώσουν το χάσμα που σήμερα αφήνει τα έργα αόρατα.​

Σήμερα, επτά στους δέκα Κύπριους δεν αναγνωρίζουν ούτε ένα έργο που χρηματοδοτείται από την Πολιτική Συνοχής, ενώ το 27% δηλώνει ότι δεν νιώθει καμία επίδραση στην καθημερινότητά του. Στους νέους 17–24 ετών, αυτή η αποστασιοποίηση εκτοξεύεται στο 43%. Η κεντρική γραφειοκρατία έχει απομακρύνει την Πολιτική Συνοχής από την πράξη, μετατρέποντας ευρωπαϊκά κεφάλαια σε αόρατη επένδυση.​

Ταυτόχρονα, η έρευνα κοινής γνώμης που πρόσφατα δημοσιεύτηκε από τη Regiocop LTD αποκαλύπτει ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση εμπιστεύεται το 58,6% των πολιτών και η Ευρωπαϊκή Ένωση το 53,4%. Αυτή η διπλή εμπιστοσύνη καταδεικνύει τον δρόμο: οι δήμοι πρέπει να αναλάβουν ουσιαστική ευθύνη στη διαχείριση των κονδυλίων, αξιοποιώντας τη σχέση τους με τους κατοίκους για γρήγορη και στοχευμένη υλοποίηση.​

Γραφειοκρατία εναντίον Ευελιξίας

Οι διαβουλεύσεις φορέων έδειξαν ότι η υπερβολική γραφειοκρατία και οι πολύπλοκες διαδικασίες λειτουργούν ως φράγμα. Μικρές επιχειρήσεις και μικροί δήμοι απέχουν γιατί «για να κάνεις αίτηση χρειάζεται να επενδύσεις σε συμβούλους και πολύ χρόνο, χωρίς καμία βεβαιότητα». Οι καθυστερήσεις σε αξιολογήσεις, εγκρίσεις και εκταμιεύσεις καθιστούν αδύνατο τον αποτελεσματικό προγραμματισμό έργων.​

Αντίθετα, η Πάφος—όπου το 18% των πολιτών βλέπει άμεση επίδραση των έργων—έδειξε ότι η τοπική ανάδειξη και ενημέρωση μπορούν να αποδώσουν σημαντικά αποτελέσματα. Στην Αμμόχωστο, όμως, το 35% νιώθει κανένα αντίκτυπο, αποδεικνύοντας ότι χωρίς τοπική εμπλοκή ακόμη και οι σημαντικότερες επενδύσεις παραμένουν άκαρπες.​

Συμμετοχή για Πιστοποίηση Επίδρασης

Οι πολίτες απαιτούν διαφάνεια (30,1%), αποτελεσματικότητα (22%) και ουσιαστική συμμετοχή (15,1%) στη λήψη αποφάσεων. Στους νέους 17–34 ετών το ποσοστό συμμετοχής φτάνει το 20,4%. Δεν πρόκειται για πολυτέλεια αλλά για αναγκαία προϋπόθεση ώστε η Πολιτική Συνοχής να αποδώσει: όταν οι δήμοι και οι πολίτες σχεδιάζουν από κοινού τις προσκλήσεις, τα έργα ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες, επιταχύνονται οι χρονοδιαδικασίες και μειώνεται η αίσθηση απομάκρυνσης.​

Το Ταμείο στο Δήμο

Η Πολιτική Συνοχής πρέπει να μεταφέρει την αρμοδιότητα διαχείρισης προς τα κάτω:

• Συμμετοχικός σχεδιασμός: κάθε πρόσκληση έργων πρέπει να συνδιαμορφώνεται με τους δήμους, με co-design workshops και τακτικές διαβουλεύσεις.

• Απλοποιημένες διαδικασίες: άμεση πρόσβαση σε εντάξεις και εκταμιεύσεις, με σαφή χρονοδιαγράμματα.

• Τοπικά κριτήρια επιλεξιμότητας: ειδικά για περιοχές με ιδιαίτερες συνθήκες, όπως οι κατεχόμενοι δήμοι της Αμμοχώστου.

• Διαφάνεια σε πραγματικό χρόνο: online dashboards που δείχνουν την πορεία κάθε έργου και τις πιστώσεις.

  
  

Με αυτόν τον τρόπο, η Πολιτική Συνοχής θα γίνει ορατή. Οι δρόμοι θα φτιαχτούν, τα νοσοκομεία θα αναβαθμιστούν, η εκπαίδευση και η απασχόληση θα επιταχυνθούν σε κάθε γειτονιά. Η εμπιστοσύνη 58,6% στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν πρέπει να χαθεί μέσα στη σκληρότητα της γραφειοκρατίας. Οι δήμοι είναι οι φυσικοί εταίροι της ΕΕ στην υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Επιστροφή στην Πράξη

Αν σήμερα ο πολίτης δεν βλέπει τα οφέλη, αύριο δεν θα πιστεύει στην Ευρώπη. Η λύση είναι απλή: όταν οι δήμοι πάρουν στα χέρια τους την ευθύνη του σχεδιασμού και της διαχείρισης, η Πολιτική Συνοχής θα αποκτήσει πρόσωπο. Και όταν αποκτήσει πρόσωπο, θα γίνει μέρος της καθημερινότητας κάθε Κυπρίου.