«ΘΑλΕΙΑ»: Όταν η συνοχή στηρίζει την Επιχειρηματικότητα

Πρόσφατα, η Κύπρος ανακοίνωσε ότι έχει ήδη κατανείμει €600 εκατομμύρια στο πλαίσιο του «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027», με πολλά από αυτά να έχουν ολοκληρωθεί. Από αυτά περίπου 160 εκατομμύρια έχουν διατεθεί για έργα που εντάσσονται στον στόχο «Μια πιο Ανταγωνιστική και Εξυπνότερη Ευρώπη».

«Η Πολιτική Συνοχής παρέχει σημαντική χρηματοδότηση για επενδύσεις σε υποδομές, τεχνολογία και ανθρώπινο δυναμικό. Υποστηρίζονται μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η καινοτομία, η πράσινη οικονομία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός».​​ - Κυριάκος Αγγελίδης από την Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), στη δημόσια διαβούλευση για τη Συνοχή που υλοποίησε το πρόγραμμα "Η Συνοχή μαζί μας"

Οι δράσεις που «χτυπούν» την πόρτα των επιχειρήσεων

Οι πιο σημαντικές δράσεις που στηρίζουν τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Κύπρο είναι:

Ενίσχυση Νέας Επιχειρηματικότητας: Με προϋπολογισμό €20 εκατομμύρια, το πρόγραμμα στοχεύει σε νέους 18-29 ετών (επιδότηση έως 70%) και γυναίκες 30-55 ετών και άνδρες 30-50 (επιδότηση έως 60%). Η μέγιστη επιλέξιμη δαπάνη φτάνει τα €120.000 ανά επιχείρηση για εξοπλισμό, κτίρια, προβολή και λειτουργικά έξοδα.​

Ψηφιακή Αναβάθμιση Επιχειρήσεων: Με συνολικό προϋπολογισμό €30 εκατομμύρια, το πρόγραμμα επιδοτεί 50-70% του κόστους ψηφιακών επενδύσεων, με ανώτατο όριο €50.000-€70.000 ανά επιχείρηση. Η πρώτη πρόσκληση τον Νοέμβριο 2022 εξάντλησε τα €10 εκατ. την ίδια ημέρα. Η τρίτη πρόσκληση με €14 εκατομμύρια ανακοινώθηκε το 2025, με καταληκτική ημερομηνία 20 Μαΐου 2025. Κάλυπτει εξοπλισμό IT, λογισμικό, συστήματα διαχείρισης, e-commerce πλατφόρμες, και προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες όπως AI, blockchain, cloud computing και big data.​

Ενίσχυση Ανταγωνιστικότητας και Καινοτομίας ΜμΕ: Το πιο ευρέως διαδεδομένο πρόγραμμα έχει στηρίξει πάνω από 500 έργα με προϋπολογισμό που υπερβαίνει τα €60 εκατομμύρια -σύμφωνα με τον κατάλογο έργων της ιστοσελίδας του ΘΑλΕΙΑ. Χρηματοδοτεί επενδύσεις σε εξοπλισμό, μηχανήματα, συστήματα αυτοματισμού, καθώς και συμβουλευτικές υπηρεσίες και πιστοποιήσεις ποιότητας που ενισχύουν την παραγωγικότητα και τη διεθνή παρουσία.​

Proof of Concept: Για την προκαταρκτική διερεύνηση βιομηχανικών εφαρμογών τεχνολογίας/τεχνογνωσίας, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ έρευνας και αγοράς.​

Πράσινη και Ψηφιακή Μετάβαση

Το «ΘΑλΕΙΑ» διαθέτει συνολικά €214 εκατομμύρια από το ΕΤΠΑ για την πράσινη μετάβαση: ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, προώθηση ΑΠΕ, υποδομές για ηλεκτροκίνηση, βιώσιμη κινητικότητα. Για τις επιχειρήσεις, αυτό σημαίνει χαμηλότερο ενεργειακό κόστος και πρόσβαση σε νέες αγορές που απαιτούν περιβαλλοντικά πιστοποιητικά.​

Σύμφωνα με την Έκθεση της Ψηφιακής Δεκαετίας 2025, η Κύπρος έχει κάνει «αξιοσημείωτη πρόοδο στην υποδομή gigabit connectivity» αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις στο κλείσιμο του χάσματος ψηφιακών δεξιοτήτων. Η υιοθέτηση AI από τις επιχειρήσεις έδειξε σημαντική πρόοδο το 2024, αν και παραμένει χαμηλή σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μόνο το 49,46% του πληθυσμού διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες.​

Οι Προκλήσεις που Παραμένουν

Παρά την κλίμακα της χρηματοδότησης, οι προκλήσεις παραμένουν. Στη διαβούλευση, πολλοί φορείς ανέφεραν «υπερβολική γραφειοκρατία», «περίπλοκες διαδικασίες», και «ανάγκη για πιο ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες». Η έλλειψη τεχνικής γνώσης σε μικρότερους δήμους και επιχειρήσεις αποθαρρύνει τη συμμετοχή στα προγράμματα.​

Το Μέλλον της Κυπριακής Επιχειρηματικότητας

Μέχρι το 2029, αναμένεται, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Κύπρου, οι επενδύσεις μέσω ΘΑλΕΙΑ να αυξήσουν το ΑΕΠ κατά 6,9% μακροπρόθεσμα και να δημιουργήσουν 8.500 νέες θέσεις εργασίας.​